5. atala: “Maison Laffargue”, emazteen txanda

Laffargue larrugintza etxea Donibane Lohitzuneko ondarearen parte da, eta azken 10 urteetan sortzailearen bi arralabasoek kudeatzen dute. Enpresaren arrakastaz harro dira berrogei urte inguruko bi emazte kementsuak, eta eredu izan nahi dute eta erakutsi emazteek ere gizonek bezainbeste arrakasta izan dezaketela.

Eguneratzea:2025ko martxoaren 3a

Stéphanie Laffargue 135 urteko enpresa baten buru da. Familia-enpresa bat, bere birraitatxik Donibane Lohitzunen sortua, eta duela 11 urte ahizpa gehienarekin batera hartu zuen enpresaren kudeaketa.“Hasieran, zaldientzako zaltokiak eta lepokoak egiten zituen larrugintza-denda bat zen”, azaltzen du. “Eta horiek gizonentzako iltzeekin apaindutako gerrikoak bihurtzeko ideia ausarta izan zuen nire aitonak,”. Geroztik, estilo hori markaren ikur bihurtu da. 

Ekiteko gogoa

Laurogei urte inguruko bi emazteek ibilbide profesionala Parisen hasi zuten, beraz, Euskal Herrira itzultzea eta Donibane Lohitzuneko ondarearen zati hau zuzentzea erronka ausarta izan zen. “Oso gogotsu geunden antzinako jakintza hau iraunarazteko eta, batez ere, lekuko enplegua sustatzeko”, azaldu du Stéphanie Laffarguek. 2014an enpresaren gidaritza hartu zutenean, garapena geldirik zegoen. Enpresak bazuen etorkizuna, baina markaren egoitza historikoak, Gambetta kalean, ez zien beharrei erantzuten. “Ekoizpena handitzeko espazio gehiagoren beharra genuen, eta eskuratze epeak murriztu behar genituen, bezeroak galtzen genituelako”. 

2017an, “Maison Laffargue” enpresak fabrikazio-lantegi berri bat ireki zuen Azkainen, eta urte gutiren buruan, hogei langile inguru izatetik gaur egun 57 izatera pasatu zen. Arrakasta ohargarria, beti ekiteko gogoz aritu diren bi emazteentzat. “Ez diogu guru buruari mugarik ezarri behar. Emazte izateak ez du erran nahi ez dugula lortuko”, dio familiako gazteenak.

Dagoeneko emazteen presentzia handia duen mundu bat

Larrugintzaren arloan, parekotasuna ez da berez arazo bat. Sektoreko enpresa gehienetan, emazteek gehiengo nabarmena osatzen dute. “Maison Laffargue” enpresaren kasuan, langileen %90 emazteak dira. “Gizon hautagaitza guti jasotzen ditugu”, ohartzen da zuzendari gaztea. Baina guretzat garrantzitsuena da lanbidearekiko grina eta enpresa hazten laguntzeko gogoa duten pertsonak hartzea, emazteak izan ala gizonak”.  Enpresan garatzen duen kudeaketa, konfiantzan, erantzukizunean eta ekimen espirituan oinarritzen da. “Gurean, larrugileek hasieratik amaierara egiten dituzte produktuak.Lan egiteko modu hau askoz ere aberasgarriagoa eta betegarriagoa da, katean lan espezializatuak errepikatzea baino”, dio. Gure taldeko kideak ere sormena garatzera bultzatzen ditugu. Edonork ekar dezake ideia bat”.

Enpresa ttipi honetan, batez besteko adina berrogei urte ingurukoa da, eta ohikoa da langileek lanari etenaldi bat ematea haurrak zaintzeko. Errealitate hori jangela hormetan ere ikus daiteke, non sortze gutunak harro erakusten diren. “Eta aurten, lehen aldiz, aitatasun-baimen eskaera bat izan dugu”, pozik adierazten du zuzendariak, beti bi generoen arteko bereizketarik ez egitea zaintzen baitu.

Ausartu lekua hartzen

Ekintzaileak, batez ere, ikuspegi berdinzalea defendatzen du, non emazteek eta gizonek eskubide berak izan behar dituzten eta modu berean tratatuak izan behar diren. “Nire ustez, pertsonak dituzten gaitasunen arabera aukeratu behar direla, eta ez kuota edo betebehar jakin batzuk bete behar direlako”, argudiatzen du, emazteak beren lekua hartzera ausartzera bultzatuz. Ipar Euskal Herriko Enpresari Gazteen Zentroko (CJD) adarraren buru izan zen bi urtez. Bertan, beste ingurune batzuk ezagutzeko aukera izan zuen. Hala ere, damutzen da emazte kide gehiago gurutzatu ez zuelako. “Argi da gaur egun gizon gehiago direla enpresaburu, eta hori tamalgarria da.Baina ez dakit zergatik den. Emazteak gizonak baino gutiago ausartzen direlako?” 

Stéphanie Laffargue ez da fatalista eta ezta borrokalari sutsua ere. Emazteen arteko elkartasunean eta ekintzan sinesten du gehiago. Ahizpatasun forma bat, bereziki “Les Simones du boudoir” emazteen elkar-laguntza kolektiboan aurkitu duena, urte batzuk bertan parte hartu ondoren. Han, inspiratu duten ibilbide ugari ezagutu ditu, eta uste du hain zuzen ere eredu horiek beste emazte batzuei ekitera bultzatzeko indarra ematen dietela. Ahizparekin batera, proiektu ugari lantzen jarraitzen dute eta datozen urteetan enpresa hazten ikustea espero dute.

Ikusi «martxoaren 8a: berinezko sabaia hausten duten emazteak» webseriearen atal guziak