Episòdi 1 : Har campanha entà que las hemnas s'engatgen en politica
A l'apròchi de las eleccions municipaus de 2026, la Comunautat País Basco que lança ua campanha grana « E si èratz vosautas ? » entà incitar las hemnas a har enténer las lors votz e préner mei de plaça dens la politica locau.
Actualizat lo : 4 March 2025
L'aficha tota en colors imaginada per la Comunautat País Basco que representa un personatge femenin aus anars de Marianne, l'espiar portat enlà. Ua figura universau, poderosa, segura d'era, simbèu de la plaça qui las hemnas deven gausar préner uei dens la politica locau. « Qu'avem volut crear ua campanha qui atira l'uelh entà interpelar las hemnas e los incitar a s'engatjar enqüèra mei. B'ei un enjòc democratic ! », que plaideja Jean-René Etchegaray, president de la Comunautat d'Aglomeracion País Basco.
Un aperet a totas las hemnas de País Basco qui esitan a har enténer la lor votz dens un maine dont son longtemps estadas tienudas aluenhadas. « Que cau martelar que las hemnas qui vienen de la societat civila que pòden influïr sus las politicas publicas », qu'insisteish Martine Bisauta, Vicepresidenta ne carga de l'egalitat Hemnas-Òmis dens la Comunautat d'Aglomeracion País Basco e engatjada de longa data sus aqueras questions.
Deus progrès a sostiéner
Despuish la lei deu 6 de junh de 2000 instaurant l'obligacion de paritat dens las listas electoraus, la representacion de las hemnas dens los executius locaus n'a pas cessat de progressar. 41 % deus sètis deus conselhs municipaus que son uei aucupats per hemnas a País Basco. 28 d'enter eras que son estadas elegidas purmèrs cònsols en 2020 contra 17 en 2014. Aqueth melhorament que's miralha egaument dens lo Conselh comunautari on la part de las hemnas ei passada de 23 a 31 %. « Qu'ei un abans, mes que cau anar enqüèra mei luenh en incitant e en acompanhant autes volontaris », qu'espèra Martine Bisauta . La manca de representativitat qu'ei particularament vededera dens las comunas de mensh de 1 000 abitants on la règla de las listas paritàrias s'aplica pas.
La question de las responsabilitats
Mes las chifras ne resumeishen pas ad eths sols los enjòcs. « lo subjècte qu'ei tanben lo deus maines qui son plaçats devath la lor responsabilitat », que defen Jean-René Etchegaray . Pr'amor que l'abséncia de hemnas s'accentua a mesura que progrèssan dens l'ierarquia. Autanlèu la soa eleccion au cap de la Comunautat d'Aglomeracion País Basco, lo cap de l'executiu comunautari qu'a mostrat la via en nommant nau personalitats femeninas a pòstas estrategicas, a començar per la soa 1èra vicepresidenta, Renée Carrique, mes tanben en los hidant deus maines abituaument reservats aus òmis com l'economia, dab Sylvie Durruty, l'agricultura, dab Isabelle Pargade, l'assaniment, dab Maider Arosteguy. Ua faiçon d'inspirar las generacions navèras e mostrar que la societat evolua. « Peus nostes trajèctes, que podem transméter hidança a lo qui dobtarén, los díser tanben que's pòt préner plaser a servir l'interès generau », qu'espèra Martine Bisauta .
De navèths dispositius entà incitar a s'engatjar
La lei deu 27 de deceme de 2019 relativa a l'engatjament dens la vita locau e a la proximitat de l'accion publica qu'a instaurat de navèths dispositius d'ajuda entà encoratjar los ciutadans a se lançar en politica. Los salariats e agents publics que pòden d'ara enlà beneficiar de 10 dias de congèts entà har campanha a las eleccions locaus. La reglamentacion qu'auhereish tanben a las comunas de mensh de 3 500 abitants lo remborsament integrau de las despensas de guarda o d'assisténcia (mainadas o pròches handicapats o atjats) deus elegits municipaus pendent las reünions obligatòrias. Fin finau, la lei qu'a revalorizat l'indemnitat deus purmèrs cònsols e deus adjunts de las localitats petitas entà respóner a la crisi de las vocacions.