Episòdi 4 : La Bòrda Elizaldia o lo feminisme ne partatge
Dab près d'ua centena de salariats, la bòrda Elizaldia qu'ei un floron deu sector agroalimentari a País Basco . Ua escaduda familiau dens la quau las hemnas an tostemps avut ua plaça estrategica. Maite Loyatho, qui a fondat l'enterpresa 30 ans a dab lo son marit, e la soa hilha Leire qu'explican las rasons de la lor escaduda .
Actualizat lo : 3 March 2025
Lo nom deus Loyatho qu'ei indissociable de l'identitat de Gamarthe . Qu'ei dens aqueth vilatge petit, a quauques encablures de Sent Jan-Pè-de-Pòrt, qui Maite e Jean-Baptiste que crean a la debuta de las annadas 90 lo lor prumèr talhèr de transformacion, a l'embaish de l'ostau qui a balhat lo nom de la lor enterpresa : la bòrda Elizaldia. Era, que tribalha dens ua societat informatica e que'u lhèva deus pòrcs despuish près de 10 ans . « A la partença, qu'ei lo men marit qui s'èra metut en cap de har saussisson, que conta Maite Loyatho . Que s'a començat d'arren, alavetz a calut tot apréner sus la pièla. »
Ua pionèra a País Basco
Las prumèras annadas que son dificilas . La mair joena de familha que's sovien de las jornadas a perlonguet . « Qu'anavi suus mercats lo matin, lo vrèspe que tornavi m'aucupar mainatges e lo ser, jo me replongeais dens la comptabilitat e los papèrs administratius. En aqueth temps, que calèva estar multi-tascas. » Entà Leire Loyatho, qui a pres uei las guidas de l'enterpresa, lo trajècte deus sons parents qu'ei un exemple a seguir. « Çò que s'i son escadut a har en partint d'arren qu'ei incredible . Qu'an tanben hèra portat a la cordèra », ce soslinha, en raperant l'engatjament de tota ua generacion de neuridors qui a obrat entà la reconeishença deu saber-har basco dab sustot l'obtencion de l'IGP deu cambajon de Baiona en 1998. Uei, l'ahar petit gamartiar qu'a plan creishut . Dab près d'ua centena de salariats, l'enterpresa qu'ei vaduda un floron de l'agroalimentari a País Basco « Jo , qu'èi avut l'astre de'm hóner dens ua enterpresa qui fonciona dejà hèra plan », que con·hèssa la trentenària .
Cambiament de ròtles enter generacions
Pr'aquò, la partida n'ei pas estada facila entad era tanpòc. Après aver passat lo son diplòma d'agronòme, Leire Loyatho que repren la gestion de la produccion en 2017. L'aprendissa que sap que deu har las soas pròvas dens un maine on arrés ne l'espèra pas . La soa mair, qui a tostemps sostienut aquera causida, que conta ua anecdòta qui l'a mercada. « Que s'avèva missionné ua consultanta entà ns'acompanhar pendent la transmission de l'enterpresa. Dens lo son rapòrt, après un an e miei de tribalh, que'ns recomandava de hidar la produccion a Jong, lo hrair de Leire. » Un perfèit exemple deus estereotipes de genre enqüèra largament espandits dens lo miei.
Mes qu'ei plan era uei qui pilòta lo desvolopament deus produits de la Bòrda Elizaldia. Ua iniciativa recompensada l'an passat per la medalha d'aur deu Salon de l'Agricultura entau cambajon Donibane qui a creat de totas pèças. Lo son hrair, eth, qu'a représ las foncions financèras e administrativas qu'aucupavan abans la soa mair. Ua inversion deus ròtles enter generacions qui demòstra la volontat de l'enterpresa de non pas pas s'embarrar dens los partiments abituaus.
Ua societat benvolenta
« A noste, n'avem pas jamei hèit de distincion. Que s'a tostemps creat pòstas qui son adaptats tanben plan aus òmis qui a las hemnas », qu'explica Maite Loyatho qui aima a raperar que 60 neishenças an avut lòc a Elizaldia despuish la soa creacion. Egalitat deus salaris, setmana de 4 dias, amainatjament deus pòsts e benestar au tribalh, ... « lo mei important, qu'ei que lo salariat se séntia plan dens las soas foncions », que soslinha Leire Loyatho . Dens ua cordèra qui pena a recrutar, l'enjòc qu'ei tanben economic . « Fin finau, nosauts tanben, que s'i tròba lo noste compte . Qu'i a mensh de turnover e mei de soplessa dens l'organizacion ».
Promovuda co-gerenta despuish 2022, Leire Loyatho que vòu perseguir l'òbra deus sons parents. Que n'ei convençuda, las equipas dens los quaus i a mei de mixitat que foncionan mélher . « Mes que cau que las hemnas gausen préner la lor plaça, quau que sia lo nivèu de responsabilitats », ce defen. Com la soa mair abans era, la patrona joena que s'engatja sus tots los fronts . Qu'a recentament integrat lo gropament « País Basco Industrias » on partatja la soa vision dab responsables d'enterpresas d'univèrs diferents. Que's torna tanben en miei escolar entà encoratjar las generacions navèras a se mobilizar, inquièta de véder los drets de las hemnas recular aulhors dens lo monde.
Véder tots los episòdis de la websérie « 8 de març : aqueras hemnas qui copan lo plafon de veire »