Deféner l'euskara e lo gascon
Uei, 20 % deus abitants deu territòri que son bascofònes sia drin mei de 51 500 personas. Entau gascon, ne's compta pas mei que 6000 locutors sus las 15 comunas deu Baish-Ador e 8400 qui ac comprenen. Si las duas lengas coneishen dinamicas plan diferentas, la lor vitalitat e lo lor desvolopament, sustot per las generacions navèras, qu'ei un èish centrau de la politica de l'Aglomeracion .
Actualizat lo : 22 November 2024
Los desfís a relhevar
- Har víver l'euskara dens l'espaci e los servicis publics (ninoèras, arcuelhs de lesers, servicis administratius, etc.) entà que los euskaldun (las personas qui parlan basco) e poscan practicar la lor lenga au quotidian ;
- Perseguir lo tribalh collectiu dens l'Ofici Public de la Lenga Basca (OPLB) entà ahortir l'auhèrta d'aprendissatge de la lenga basca a l'escòla mes tanben a destinacion deus adultes ;
- Sostiéner la lenga occitana gascona, per l'ensenhament mes tanben la defensa de la soa cultura e deu son patrimòni secular.
Las accions dejà engatjadas
- Lo 23 de junh de 2018, la Comunautat d'Aglomeracion País Basco qu'a oficiaument reconeishut lo basco e l'occitan gascon com lengas deu son territòri aus costats deu francés ;
- Mercés sustot au sostien financèr portat a l'Ofici public de la lenga basca per la Comunautat d'Aglomeracion e l'Estat, l'ensenhament bilingüe non dèisha pas de progressar. Uei, 43 % deus escolans de l'escòla primària e 48% de mairau que segueishen un ensenhament en lenga basca ;
- Mercés aus programas d'acompanhament Leha e Euskaraz Josta metuts en plaça per la Comunautat País Basco, 34% de las ninoèras e 1/3 deus arcuelhs de lesers deu territòri que prepausan un arcuelh e de las activitats en lenga basca aus mainatges ;
- Mercés aus dispositius d'ajuda a las comunas, las ¾ de las municipalitats de País Basco que tribalhan a har lo basco mei vededer dens l'espaci e los lors servicis publics ;
- Mercés au versament d'ajudas a l'investiment, 2 establiments de la Petita Enfança qu'an dejà creat o aumentat lo lor nombre de plaças en immersion. E mantuns projèctes que son en cors d’instruccion ;
- Capvath lo sostien financèr a l'associacion Uda Leku, cada annada, 300 mainatges deu País Basco que profièitan de sejorns de vacanças en lenga basca ;
- La Comunautat País Basco que ten tanben cap a ua comunicacion 100% trilingua. La revista de la collectivitat e los hialats sociaus que hèn la part beròja a las lengas deu territòri. Suu son site Internet, 100 % de las actualitats, ajudas e desmarchas que son accessiblas en francés, basco e gascon.
- La Comunautat País Basco que prepausa trajèctes descobèrta de la lenga basca aus sons salariats navèths e qu'a dejà finançat 250 programas de formacion en intèrne ;
- Qu'organiza temps-hòrts dedicats a la lenga basca (Euskararen Urtaroa, Euskaraldia, campanha Víver lo País Basco en V.O) e que pòrta lo son sostien aus eveniments dejà ancrats suu territòri (Korrika, Herri Urratz, la Passem, etc.) ;
- Que hè víver la cultura basca e gascona, per mantuns dispositius d'ajuda aus artistas e a las associacions com l'Aperet a iniciativas ELKI, en favor de las practicas artisticas e culturaus deus amators qui permet de sostiéner tot an un trentenat de projèctes, mercés a un cofinançament de la CAPB e de l'Institut Culturau Basco,l'aperet a projèctes dedicat a la cultura gascona « De Cap Tau Monde »o enqüèra la bonificacion deus finançaments entaus projèctes desvolopats en Euskara o en gascon.
Los obradors qui demoran enqüèra a miar
- Generalizar l'usatge de l'euskara dens los servicis publics assegurats per la Comunautat País Basco e las 158 comunas partenàrias ;
- Incitar los adultes a formà’s a la lenga en favorizant l'aprendissatge intensiu ;
- Desvolopar l'auhèrta escolara en occitan gascon, suu territòri de Bidaishe en particular.
Vosauts tanben, engatjatz-vse !
- Digatz los vòstes prumèrs mots en euskara o en gascon, que seratz arcuelhuts dab l'arridolet . Los nostes glossaris plurilingües accessibles en linha que vs'i pòden ajudar ;
- Permetetz aus vòstes mainatges d'apréner la lenga mes tanben la cultura basca autanlèu lo mei joen atge ;
- Au vòste torn : aprenetz l'euskara o lo gascon en v’inscríver dens lo centre mei pròche.
E’vs trobatz quauquarren de manca ?